شنبه، شهریور ۳۰، ۱۳۸۱

سنت - قانون یا قانون سنتی

جوامع مختلف هریک به فراخور حال خود در طبقه بندی بین سنت گرایی و مدرنیسم جایگاهی دارند. هرچه این جایگاه به سمت مدرنیسم نزدیک تر باشد قوانین جاری در آن کاملترو جامع تر است. مردم نیز از آنجا که اجرای قانون را عاملی جهت بهبود زندگی خود میدانند و نه ابزاری برای اعمال قدرت حکومت - برای آن احترام بیشتری قایلند.این قوانین با توجه به رشد روز افزون اقتصادی و اجتماعی این جوامع مدام در حال به روز شدن توسط اهل فن هستند .طبیعتا دراین جوامع فرمولهای سنتی تفکرات ارتجاعی و قوانین نامکتوب کمتر مجال ظهور می یابند.
در مقابل جوامعی که بیشتر به سنت گرایی نزدیکند معمولا دارای قوانینی ناقص و ناکافی میباشند .این قوانین یا کپی ناشیانه ای از قوانین کشور های پیشرفته هستند و یا بدون پشتوانه علمی تجربی کافی وضع شده اند.در حالت اول ایراد عدم سازگاری با فرهنگ و آداب و رسوم جامعه مقصد است و در حالت دوم عدم کارایی و قابلیت اجرایی.
در این حال مردم از قانون به عنوان ابزاری جهت اعمال قدرت یاد میکنند و به جای اینکه آنرا یاریگر خود در احقاق حق خود بدانند آنرا وسیله تضییع حق خود توسط قدرتمندان می دانند.این بدبینی نه تنها باعث میشود عامه مردم خود را ملزم به رعایت قانون ( حتی قوانین مفید ) ندانند بلکه سعی در مبارزه و جلوگیری از اجرای آن دارند. که این امر در نهایت باعث اغتشاش و هرج و مرج میگردد.
این خلا پدید آمده گاه با قوانین نا نوشته و چهارچوبهای تبیین شده توسط سنت پر میشود. در این حال سنت فراتر از قانون عمل میکند و حتی گاه بر روند ایجاد قوانین جدید یا تغییر قوانین قدیمی نیز تاثیر میگذارد.این نوع قوانین نانوشته سنتی از آنجا که ریشه در فرهنگ آداب و رسوم و باور های دینی اجتماعی هر ملتی دارند بسیار بنیانی عمل میکنند.لزومی به یاد آوری نیست که جامعه ما یکی از مثال های روشن چنین جوامعی است. زندگی فردی و اجتماعی هریک از ما کمابیش رنگ گرفته از قوانین سنتی اطراف ماست. ما ناخواسته چنان به این قوانین سنتی پایبندیم که آنرا همراه خود به جوامع ایرانیان مهاجر ساکن سایر کشور های دنیا نیز میبریم. جریان واقعی زیر مثالی از همین امر است:
آقای (ت) و آقای (ج) که با هم نسبت خویشاوندی دوری دارند مدتها در تورونتو فروشگاهی را با هم به شراکت اداره میکردند پس از مدتی دچار اختلافات مادی میشوند و کارشان به اصطلاح به جای باریک میکشد . یکی از آندو تصمیم به گرفتن وکیل و اقامه دعوی بر علیه دیگری میگیرد. خبر به فامیل در تهران میرسد. به پیشنهاد فامیل خانم (ف) که به اصطلاح گیس سفید فامیل هستند از تهران تلفنی با هردو صحبت میکنند و ضمن پند و اندرز مادرانه غایله را ختم میکند.
این یعنی حل یک مشکل در پیشرفته ترین جوامع دنیا از ابتدایی ترین راه های سنتی . که مثالی است از حضور قوی سنت در جوامع کوچک ایرانیان مهاجر .

هیچ نظری موجود نیست: